΄Έλα, να τραγουδήσουμε ποιήματα!

 

Γιώργος Σεφέρης ( Στο περιγιάλι)
Οδυσσέας Ελύτης (Τα τζιτζίκια & Του μικρού Βορριά)

Η μελοποιημένη ποίηση αποτελεί έναν μαγευτικό τρόπο επικοινωνίας της ανθρώπινης ψυχής. Πρόκειται για την αρμονική σύζευξη δύο τεχνών που έχουν τη δύναμη να συγκινούν και να εμπνέουν: της ποίησης και της μουσικής. Όταν οι λέξεις ενός ποιήματος "ντύνονται" με μουσική, δημιουργείται μια νέα μορφή τέχνης, που ξεπερνά τα όρια της καθεμιάς ξεχωριστά. Η πρακτική της μελοποίησης ποιητικών κειμένων έχει βαθιές ρίζες στην ανθρώπινη ιστορία. Από τα ομηρικά έπη που απαγγέλλονταν με τη συνοδεία λύρας, μέχρι τους σύγχρονους τραγουδοποιούς, που εμπνέονται από τους μεγάλους ποιητές, η σχέση ποίησης και μουσικής παραμένει ζωντανή και δημιουργική. Όταν ένα  ποίημα μελοποιείται, δεν πρόκειται απλώς για την προσθήκη μουσικής σε στίχους, αλλά για μια βαθιά ερμηνευτική διαδικασία, όπου ο συνθέτης καλείται να κατανοήσει και να αποδώσει μουσικά το συναισθηματικό περιεχόμενο, τον ρυθμό και την ατμόσφαιρα του ποιητικού κειμένου. Η μελωδία, η αρμονία και ο ρυθμός λειτουργούν ως ένας νέος καμβάς που αναδεικνύει πτυχές του ποιήματος που ίσως παρέμεναν αφανείς στην απλή ανάγνωση. Το ποίημα αποκτά μια νέα διάσταση, καθώς η μουσική προσθέτει συναισθηματικό βάθος και εκφραστικές δυνατότητες που υπερβαίνουν τα όρια του γραπτού λόγου. Οι λέξεις δεν διαβάζονται πλέον – τραγουδιούνται, βιώνονται διαφορετικά, αφήνουν διαφορετικό αποτύπωμα στην ψυχή του ακροατή. Η ελληνική παράδοση είναι εξαιρετικά πλούσια σε παραδείγματα μελοποιημένης ποίησης. Ο Μίκης Θεοδωράκης έδωσε νέα πνοή στους στίχους του Οδυσσέα Ελύτη, του Γιάννη Ρίτσου και του Γιώργου Σεφέρη, δημιουργώντας έργα που έχουν χαραχθεί βαθιά στη συλλογική μνήμη. Το "Άξιον Εστί" και τα "18 Λιανοτράγουδα της Πικρής Πατρίδας" αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της δημιουργικής συνάντησης. Ο Μάνος Χατζιδάκις προσέγγισε με ιδιαίτερη ευαισθησία την ποίηση των Νίκου Γκάτσου, Νίκου Καββαδία και άλλων σημαντικών ποιητών, δημιουργώντας τραγούδια που συνεχίζουν να συγκινούν και να εμπνέουν. Παράλληλα, σύγχρονοι συνθέτες όπως ο Θάνος Μικρούτσικος, ο Δημήτρης Παπαδημητρίου και πολλοί άλλοι έχουν συνεχίσει αυτή την παράδοση, μελοποιώντας κλασικά και σύγχρονα ποιητικά έργα.

Η μελοποιημένη ποίηση αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο για την εκπαίδευση. Μέσω του τραγουδιού, οι μαθητές έρχονται σε επαφή με την ποιητική γλώσσα άμεσα και βιωματικά, δοκιμάζοντας μια πιο ουσιαστική σχέση με την ποιητική τέχνη και τη λογοτεχνία γενικότερα. 
Στο πλαίσιο του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Βιβλίου, η σχολική βιβλιοθήκη οργάνωσε μια δράση σε συνεργασία με τους μαθητές/-τριες των τάξεων Δ΄ Ε΄ ΣΤ΄ με την καθοδήγηση της μουσικού του σχολείου μας, Κατερίνας Ζήκου, πρόσφεραν μελωδικές, ποιητικές στιγμές, συγκινώντας, επικοινωνώντας συναισθήματα και ιδέες, μεταφέροντας το κοινό βίωμα της ανάγκης για συναισθηματική και καλλιτεχνική έκφραση. Μοιραστήκαμε την ικανοποίηση και την χαρά, πως μπορούμε να νιώθουμε όσα δεν δύσκολα αποτυπώνονται στο χαρτί.

Επιμέλεια και προετοιμασία δράσης: Αικατερίνη Ζήκου ΠΕ 79
Επιμέλεια ανάρτησης: Μαρία Ταχτσόγλου, ΠΕ70