Η διδακτική προσέγγιση που συνδυάζει την οπτική μάθηση μέσω καρτών με εικόνες για την καλλιέργεια του προφορικού λόγου βασίζεται σε θεωρίες μάθησης που δίνουν έμφαση στην ενεργητική συμμετοχή των μαθητών, την ανάπτυξη επικοινωνιακών δεξιοτήτων και τη δημιουργία ασφαλούς μαθησιακού περιβάλλοντος. Οι εικονικές κάρτες ως ισχυρό διδακτικό εργαλείο και για μαθητές με δεύτερη γλώσσα την ελληνική διευκολύνουν την άμεση κατανόηση παρακάμπτοντας το γλωσσικό φράγμα, μεταφέρουν άμεσα το νόημα, ενεργοποιούν τη διπλή κωδικοποίηση συνδυάζοντας λεκτικά και οπτικά ερεθίσματα, που ενισχύουν τη μνήμη και την εμπέδωση, υποστηρίζουν την πολυαισθητηριακή μάθηση και είναι πολιτισμικά προσβάσιμες. Οι εικόνες ξεπερνούν γλωσσικά και πολιτισμικά εμπόδια, δημιουργώντας κοινό έδαφος επικοινωνίας.
Κάρτες λεξιλογίου, απεικονίζουν αντικείμενα, συναισθήματα, κάρτες καταστάσεων, παρουσιάζουν καθημερινές σκηνές (σχολείο, παιδική χαρά, σούπερ μάρκετ, οικογένεια) προκαλούν συζήτηση και αφήγηση, κάρτες ακολουθιών (σειρά εικόνων που αφηγούνται μια ιστορία, ενθαρρύνοντας τη χρονική οργάνωση του λόγου και τη χρήση συνδέσμων), κάρτες συναισθημάτων (απεικονίζουν πρόσωπα με διαφορετικές εκφράσεις, διευκολύνοντας τη συναισθηματική γλώσσα), κάρτες ερωτήσεων-απαντήσεων (συνδυάζουν εικόνες με οπτικά ερωτηματικά που προκαλούν γλωσσική παραγωγή).
Οι κάρτες χρησιμοποιούνται ως αφορμή για αυθεντική επικοινωνία, οι μαθητές περιγράφουν, συγκρίνουν, εκφράζουν προτιμήσεις, δημιουργούν διαλόγους βασισμένους σε εικόνες. "Χρησιμοποιήστε αυτές τις κάρτες για να φτιάξετε μια ιστορία," "Βρείτε ποια κάρτα ταιριάζει με την περιγραφή που ακούσατε," "Συνεργαστείτε για να κατηγοριοποιήσετε τις κάρτες." Οι αρχάριοι δίνουν μονολεκτικές απαντήσεις ή απλές προτάσεις. Οι προχωρημένοι δίνουν σύνθετες προτάσεις, αφηγήσεις και επιχειρηματολογία. Οι μαθητές εργάζονται σε ζευγάρια ή μικρές ομάδες με τις κάρτες. Ο ένας περιγράφει την κάρτα χωρίς να την δείχνει και ο άλλος προσπαθεί να μαντέψει. Έτσι, προωθείται η συνεργασία και η φυσική χρήση της γλώσσας. Οι μαθητές επιλέγουν τυχαία 3-5 κάρτες και δημιουργούν μια ιστορία που τις συνδέει. Αυτό αναπτύσσει τη φαντασία, τη συνοχή του λόγου και τη χρήση χρονικών και αιτιακών συνδέσμων.
Παραδείγματα Δραστηριοτήτων
Κάρτες λεξιλογίου, απεικονίζουν αντικείμενα, συναισθήματα, κάρτες καταστάσεων, παρουσιάζουν καθημερινές σκηνές (σχολείο, παιδική χαρά, σούπερ μάρκετ, οικογένεια) προκαλούν συζήτηση και αφήγηση, κάρτες ακολουθιών (σειρά εικόνων που αφηγούνται μια ιστορία, ενθαρρύνοντας τη χρονική οργάνωση του λόγου και τη χρήση συνδέσμων), κάρτες συναισθημάτων (απεικονίζουν πρόσωπα με διαφορετικές εκφράσεις, διευκολύνοντας τη συναισθηματική γλώσσα), κάρτες ερωτήσεων-απαντήσεων (συνδυάζουν εικόνες με οπτικά ερωτηματικά που προκαλούν γλωσσική παραγωγή).
Οι κάρτες χρησιμοποιούνται ως αφορμή για αυθεντική επικοινωνία, οι μαθητές περιγράφουν, συγκρίνουν, εκφράζουν προτιμήσεις, δημιουργούν διαλόγους βασισμένους σε εικόνες. "Χρησιμοποιήστε αυτές τις κάρτες για να φτιάξετε μια ιστορία," "Βρείτε ποια κάρτα ταιριάζει με την περιγραφή που ακούσατε," "Συνεργαστείτε για να κατηγοριοποιήσετε τις κάρτες." Οι αρχάριοι δίνουν μονολεκτικές απαντήσεις ή απλές προτάσεις. Οι προχωρημένοι δίνουν σύνθετες προτάσεις, αφηγήσεις και επιχειρηματολογία. Οι μαθητές εργάζονται σε ζευγάρια ή μικρές ομάδες με τις κάρτες. Ο ένας περιγράφει την κάρτα χωρίς να την δείχνει και ο άλλος προσπαθεί να μαντέψει. Έτσι, προωθείται η συνεργασία και η φυσική χρήση της γλώσσας. Οι μαθητές επιλέγουν τυχαία 3-5 κάρτες και δημιουργούν μια ιστορία που τις συνδέει. Αυτό αναπτύσσει τη φαντασία, τη συνοχή του λόγου και τη χρήση χρονικών και αιτιακών συνδέσμων.
Παραδείγματα Δραστηριοτήτων
"Το Μυστικό Κουτί" : τοποθετούμε κάρτες σε κουτί. Κάθε μαθητής τραβάει μία και την περιγράφει χωρίς να την ονομάσει. Οι άλλοι μαθητές/τριες μαντεύουν. Καλλιεργείται η περιγραφική γλώσσα και η χρήση επιθέτων.
"Ιστορίες με Ζάρι" : οι μαθητές ρίχνουν ζάρι και επιλέγουν τον αντίστοιχο αριθμό καρτών. Δημιουργούν συλλογικά μια ιστορία προσθέτοντας από μία πρόταση ο καθένας. Αναπτύσσεται η συνεργασία.
"Βρες τις Διαφορές" : δύο παρόμοιες εικόνες με μικρές διαφορές. Οι μαθητές τις περιγράφουν και εντοπίζουν τι διαφέρει. Ενισχύεται το παρατηρητικό λεξιλόγιο και οι συγκριτικές δομές.
"Θεατρικό Παιχνίδι" : μια κάρτα κατάστασης (π.χ. στο ιατρείο) γίνεται το σκηνικό για αυτοσχέδιο διάλογο. Μαθητές αναλαμβάνουν ρόλους και δημιουργούν διαλόγους.
"Βρες τις Διαφορές" : δύο παρόμοιες εικόνες με μικρές διαφορές. Οι μαθητές τις περιγράφουν και εντοπίζουν τι διαφέρει. Ενισχύεται το παρατηρητικό λεξιλόγιο και οι συγκριτικές δομές.
"Θεατρικό Παιχνίδι" : μια κάρτα κατάστασης (π.χ. στο ιατρείο) γίνεται το σκηνικό για αυτοσχέδιο διάλογο. Μαθητές αναλαμβάνουν ρόλους και δημιουργούν διαλόγους.
"Ταξίδι στην Ελλάδα" : Χρησιμοποιούνται κάρτες με ελληνικά τοπία, παραδόσεις. Οι μαθητές "ταξιδεύουν" και περιγράφουν τι βλέπουν, τι μαθαίνουν για τον πολιτισμό. Συνδέει γλώσσα και πολιτισμό.
Οι μαθητές/τριες της Β΄ τάξης έπαιξαν παιχνίδια γλώσσας με κάρτες, συνεργάστηκαν, φαντάστηκαν, περιέγραψαν, συζήτησαν.
