Η μετάβαση αφορά στην μετακίνηση από μια γνωστή συνθήκη σε μια άγνωστη μέχρι τώρα κατάσταση. Ένα είδος κανονικής μετάβασης είναι και αυτό από σχολική βαθμίδα σε σχολική βαθμίδα. Ένα είδος μετάβασης - μη κανονικής (κρίση)- είναι το ξαφνικό πέρασμα όλων μας σε μια ασυνήθιστη μέχρι τώρα καθημερινότητα λόγω του Covid -19. Είτε πρόκειται για αναμενόμενη μετάβαση είτε όχι, η αλλαγή αυτή μπορεί να προκαλέσει στρες και αποδιοργάνωση.
Το πέρασμα των παιδιών από βαθμίδα σε βαθμίδα μπορεί να καθορίσει όχι μόνο τη μετέπειτα σχολική πορεία αλλά να έχει και ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις. Όταν μάλιστα γίνεται μέσω διαδικτύου, χωρίς προγράμματα γνωριμίας που τυχόν θα πραγματοποιούνταν στον σχολικό χώρο τέτοια εποχή, με την απουσία συμμαθητών, εκπαιδευτικών τότε ίσως τα πράγματα δυσκολεύουν και χρειάζεται να ενισχυθεί ο ρόλος των γονέων προς αυτή την κατεύθυνση.
Η έννοια της μετάβασης δεν αφορά μόνο την αλλαγή του χώρου (στην περίπτωσή μας τη μετακίνηση από το Δημοτικό σχολείο στο Γυμνάσιο), αλλά και την ψυχολογική διαδικασία που βιώνει το άτομο κατά την αλλαγή αυτή!
Ειδικοί επισημαίνουν ότι η μετάβαση από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο είναι μια σημαντική αλλαγή στη ζωή του παιδιού αφού σηματοδοτεί και το πέρασμα από την παιδική στην εφηβική ηλικία. Ο μαθητής καλείται να προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα, σε μαθησιακό, συναισθηματικό, κοινωνικό, αλλά και αναπτυξιακό επίπεδο! Οι διαφορές από βαθμίδα σε βαθμίδα είναι πολλές και μπορεί να προκαλέσουν ποικίλα συναισθήματα στα παιδιά (περισσότερα, διαφορετικά μαθήματα και καθηγητές, πιο απρόσωπη διδασκαλία, νέοι συμμαθητές, μεγαλύτερες απαιτήσεις σε γνωστικά αντικείμενα κ.τ.λ.).
Είναι σημαντικό στην περίοδο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης τα παιδιά να μπορέσουν να αποχαιρετίσουν το Δημοτικό, τους συμμαθητές και τους δασκάλους τους!
Μερικές ενδεικτικές προτάσεις είναι:
Η δημιουργία άλμπουμ με «στιγμές» από τη φοίτηση στο Δημοτικό!
Η δημιουργία λευκώματος όπου τα παιδιά της ΣΤ τάξης καταγράφουν συναισθήματα, ευχές, τι περιμένουν, τι πιθανόν φοβούνται από την αλλαγή αυτή, αλλά και να εκφραστούν αποχαιρετώντας συμμαθητές, δασκάλους κ.τ.λ.
Διαδικτυακή επίσκεψη στην ιστοσελίδα του Γυμνασίου όπου θα φοιτήσουν καθώς και δυνατότητα να ξεφυλλίσουν τα βιβλία της Α΄ Γυμνασίου μέσα από το blog του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.
Δημιουργία κατάλληλου κλίματος στο σπίτι όπου το παιδί μπορεί να εκφράσει τις ανησυχίες του, τους φόβους για το πέρασμα στην εφηβεία και στο Γυμνάσιο. Οι γονείς θα πρέπει να ασκηθούν σε δεξιότητες ενεργητικής ακρόασης, να μάθουν δηλαδή να ακούν τα παιδιά τους σε θέματα που τα απασχολούν.
Οι γονείς να γίνουν οι ίδιοι πρότυπα για τα παιδιά τους και μέσω της αγάπης, της ενσυναίσθησης αλλά και των ορίων που θέτουν να τα ενδυναμώσουν στην αλλαγή αυτή. Σημαντικό είναι να υπάρχει μια συνέπεια, σταθερότητα σε αυτά που λένε και κάνουν. Συχνά ένα άγγιγμα, ένα βλέμμα κατανόησης, μια έκφραση «βλέπω ότι είσαι αγχωμένος…», μπορεί να βοηθήσει τον έφηβο σε περιπτώσεις εκρήξεων, αποδιοργάνωσης κ.τ.λ. Δεν είναι ανάγκη να γίνουμε φορτικοί και να βομβαρδίζουμε το παιδί με ερωτήσεις για το πώς νιώθει, τι έκανε στο σχολείο, γιατί κ.τ.λ. Εάν με τη στάση μας νιώθει ότι είμαστε εκεί διακριτικά για ό,τι χρειαστεί, αυτό μπορεί να του δημιουργήσει ασφάλεια και συναισθηματική σταθερότητα.
Παιδιά τα οποία για διάφορους είτε ατομικούς είτε περιβαλλοντολογικούς παράγοντες (κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, προβλήματα υγείας, συνθήκες φτώχειας, μαθησιακές δυσκολίες, ειδικές ανάγκες, μεταβαλλόμενες οικογενειακές συνθήκες, εξαρτήσεις κ.τ.λ.) μπορεί να παρουσιάσουν δυσκολίες κατά τη μετάβαση αυτή πρέπει να υποστηριχτούν από ανάλογες δομές όπως κοινωνικές υπηρεσίες, ειδικούς θεραπευτές κ.τ.λ. Σε αυτές τις περιπτώσεις το σχολείο όπου θα φοιτήσει το παιδί είναι αναγκαίο να ενημερωθεί για τις ιδιαίτερες συνθήκες που πιθανόν να αναστείλουν τη μαθησιακή και κοινωνικοσυναισθηματική του ανάπτυξη!
Οι γονείς αποτελούν τα πρώτα και πιο ισχυρά πρότυπα για τα παιδιά. Ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή, δεν είναι καθόλου εύκολο να είναι κάποιος γονιός. Μερικοί υποστηρίζουν πως είναι τέχνη (Νίλσεν, 2002). Είναι ένας ρόλος που απαιτεί συνδυασμό συναισθημάτων, γνώσεων, ενέργειας, χιούμορ, υπομονή, κατανόηση, θετική διάθεση. Ο γονιός έχει να διαμορφώσει ένα κλίμα στην οικογένεια, μέσα στο οποίο το παιδί θα μάθει να αγαπάει, να συνεργάζεται, να κρίνει, να χάνει, να επιλέγει, να ψάχνει, να επικοινωνεί, μα πάνω απ’ όλα, θα μάθει να αποδέχεται και να σέβεται τον εαυτό του, να στηρίζεται στις δυνάμεις του και να αγωνίζεται με ίσους όρους. Μέσα σε ένα τέτοιο οικογενειακό κλίμα το παιδί μαθαίνει να απολαμβάνει τις επιτυχίες του, να μην ντρέπεται για τα λάθη του, να είναι υπερήφανο για τον εαυτό του (Ramsey, 2004).
Προτάσεις της εβδομάδας
βίντεο με τεχνικές χαλάρωσης https://youtu.be/qqxr94ivoL4
Φύλλο εργασίας για τα παιδιά της ΣΤ τάξης:
Γράψε κάτι σχετικό με τη φοίτησή σου στο Γυμνάσιο χρησιμοποιώντας τα γράμματά όπως παρακάτω: (μπορείτε σε συνεννόηση με τη δασκάλα σας να τα αναρτήσετε κάπου όπως π.χ. στην ιστοσελίδα του σχολείου)
Γυμνάσιο θα πάω……………………….......................................
Υ…………………………………………………………………….
Μ…………………………………………………………………….
Ν……………………………………………………………………..
Α……………………………………………………………………..
Σ……………………………………………………………………..
Ι………………………………………………………………………
Ο……………………………………………………………………..
Επιμέλεια: Μελιοπούλου Σπυριδούλα, κοινωνική λειτουργός & Μπασδέκη Ελένη, ψυχολόγος